Manfaat korporatsiyasi

Biznesda Amerika Qoʻshma Shtatlari korporativ huquqida Manfaat korporatsiyasi foyda keltiruvchi korporativ shaxsning bir turi bo'lib, uning maqsadlari jamiyatga ijobiy ta'sir ko'rsatishni o'z ichiga oladi. An'anaviy korporatsiyalarga tegishli qonunlar odatda "korporatsiyaning eng yaxshi manfaatlarini" belgilamaydi, bu ba'zilar akciyadorlar qiymatini (foyda yoki akciya narxini) oshirish korporatsiyaning yagona asosiy yoki majburiy manfaatlari ekanligiga ishonishlariga olib keldi^[1]. Manfaat korporatsiyalaridan foydalanishning yagona maqsadi emasligini aniq ta'kidlaydi. Ularning faoliyati an'anaviy korporatsiyalardan unchalik farq qilishi yoki farq qilmasligi mumkin"^[2]. Oddiy korporatsiya o'zining tasdiqlangan korporativ nizomida nafaqat korporatsiyasi ekanligini ko'rsatish orqaligina manfaat korporatsiyasiga o'tishi mumkin^[2].

Biznes ko'p sabablarga ko'ra an'anaviy C korporatsiyasi o'rniga manfaat korporatsiyasi sifatida ariza berishni tanlashi mumkin; masalan, Merilend Universitetida BBA(Biznes boshqaruvi magistri) talabalari tomonidan 2013 yilda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rishimiz mumkun, Merilenddagi bizneslar foyda korporatsiyalari sifatida ariza berishni tanlagan asosiy sabablardan biri ularning qadriyatlarini jamiyattan olishdir^[3] Imtiyoz korporatsiyasining direktorlari va amaldorlari biznesni an'anaviy korporatsiyadagi kabi vakolat va xatti-harakatlar bilan boshqaradi, lekin ular qarorlarining nafaqat akciyadorlarga, balki xodimlarga, mijozlarga, jamiyatga, mahalliy va global muhitga ta'sirini ham hisobga olishlari kerak. Direktorlar va ofitserlar qanday qo'shimcha ta'sirlarni hisobga olishlari kerakligi haqidagi misol uchun 2015-yil Merilend kodeksining 5-6C-07-Direktorning vazifalarini ko'ring. Korporatsiya tomonidan olib boriladigan biznesning tabiati ularning manfaat korporatsiyasi sifatidagi maqomiga ta'sir qilmaydi, aksincha, ularni o'z missiyalari va faoliyatiga davlat manfaatlarini kiritish uchun himoya qiladi.

Imtiyozli korporatsiya bo'lishga qaror qilish - bu bir vaqtning o'zida ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik ehtiyojlarni qondirish bilan birga daromad olishni yoki an'anaviy tijorat korporatsiyasi modeli sifatida ishlashni xohlaydigan kompaniyaning tanlovidir. Ikkalasining ham o'ziga xos foydalari va xarajatlari bor^[4].

Akciyadorlar odatda kompaniyaning farovonligini uning uzoq muddatli moliyaviy muvaffaqiyatiga, jamoatchilik fikri va mahsulot sifatiga qarab baholaydi, ammo so'nggi o'n yilliklarda choraklik savdo hisobotlari qisqa muddatli daromadlarga katta e'tibor qaratishga olib keldi. Shunday qilib, korporativ direktorlar qonuniy ravishda akciyadorlar qiymatini maksimal darajaga ko'tarishlari kerak degan tushuncha o'sdi, ammo bu haqiqat emas^[5].

Aksariyat imtiyozlar korporatsiyasi nizomlarining hisobot talablariga javob beradigan 12 ga yaqin uchinchi tomon standartlari mavjud. Imtiyoz korporatsiyasi uchinchi tomon standarti tomonidan sertifikatlanishi yoki audit qilinishi shart emas. Buning o'rniga, u o'z faoliyatini o'lchash uchun uchinchi tomon standartlaridan faqat rubrika sifatida foydalanishi mumkin. Bunday holda, ba'zi mualliflar o'rganib chiqdi va ta'kidladilarki, hozirgi 36 ta shtatda foyda korporatsiyalarini qonuniy biznes shakllari sifatida tan oladi, ular faoliyat uchun sertifikatlar talabiga oid qonunlar shtatdan shtatga farq qiladi^[6].

1. ↑ „Businesses' focus on maximizing shareholder value has numerous costs“.
2. ↑ ^{2,0 2,1} „Benefit Corporations: A Proposal for Assessing Liability in Benefit Enforcement Proceedings“.
3. ↑ „Maryland Benefit Corporation Act: The State of Social Enterprise in Maryland“.
4. ↑ The Entrepreneur's Guide to Law & Strategy, fifth edition. ISBN 978-1-285-42849-9. 
5. ↑ „Businesses' focus on maximizing shareholder value has numerous costs“.
6. ↑ „State by State Status of Legislation | Benefit Corporation“. 2022-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 3-may.